W dokumencie z 1445 roku pojawia się wzmianka o Antiqua villa, czyli Starej Wsi, dziś dzielnicy Raciborza, a jeszcze w XIX wieku samodzielnej gminie. W osadzie tej krzyżowały się starożytne szlaki handlowe. Znakomity historiograf ks. Augustyn Weltzel, powołując się na tradycję ustną, podaje, że już w XI wieku stała tu synagoga, na miejscu której wybudowano później kościół Św. Mikołaja, w średniowieczu patrona kupców. Bez wątpienia funkcjonowała tu również karczma.
W połowie XVI wieku na Starej Wsi wzmiankowana jest arenda należąca do majątku przejętego w 1642 roku przez raciborskich dominikanów. Sprzedawano w niej rocznie „74 ósemki (po 200 kwart) piwa, jedno wiadro (80 kwart) wódki”. W 1532 roku swój majątek mieli tu również Reiswitzowie, a potem Gaszynowie. Nazywany był on Piekłem lub Piekiełkiem.
Karczma była także na pobliskim Proszowcu. Około 1637 roku sprzedawano tu czterdzieści cztery ósemki piwa i ćwierć wiadra wódki. W wiosce było wtedy sześciu gospodarzy, czternastu zagrodników i sześciu chałupników.
Na drodze ze Starej Wsi do Raciborza znajdowały się Bronki, nazywane również Wielkim Przedmieściem. Dziś jest to rejon ulic: Londzina, Różyckiego, Dąbrowskiego i Stalmacha. Dawniej teren składał się z trzech części, które należały do miasta, zakonu dominikańskiego i zamku. W dobrach klasztoru dziesięciu chałupników miało prawo do warzenia i wyszynku piwa. Karczma należała do zamku. W 1725 roku prowadził ją Jan Sterc. Folwarki mieszczańskie nosiły nazwy Klajowiec, Budzów i Markowice. W tym pierwszym była słynna niegdyś karczma Pod rakiem. W nocy z 8 na 9 sierpnia 1797 roku w stajni karczmarza Jaroszka na Klajowcu wybuchł pożar. Spaliło się siedemnaście okolicznych domów. W XIX wieku Franciszek Witolla z Bronek prowadził tu restaurację i gościniec pod „Złotą gęsią” ze stajnią na dwadzieścia koni.
Przy ulicy Londzina, na dawnych Bronkach, przetrwał dawny gościniec z karczmą, zwany dziś zajazdem biskupim. Obiekt zbudowano w stylu klasycystycznym w XVIII wieku.
W 1892 roku w Nowinach Raciborskich znalazła się wzmianka o wydzierżawieniu myta w „Kominiarskiej karczmie” na szosie z Raciborza do Głubczyc.
W 1612 roku cesarz Maciej wspomniał o prawie do warzenia piwa w Nowych Zagrodach, dziś dzielnicy Raciborza, dawniej odrębnej gminy. W miejscowej arendzie sprzedawano rocznie „sześćdziesiąt pięć ósemek (po dwieście kwart) piwa i pół wiadra wódki”.
W XVII wieku karczma wzmiankowana jest w Miedoni. Miejscowość była dawniej zapleczem żywnościowym raciborskiego zamku. Karczmarz był poddanym dominium. Sprzedawał rocznie czternaście ósemek piwa i ćwierć wiadra wódki. 8 grudnia 1603 roku cesarz Rudolf sprzedał raciborzanom dobra zastawne Studzienna wraz z arendą, czyli karczmą, rolą i łąką za kościołem Matki Bożej.
opr. waw, mapa ze zbiorów Christopha Sottora
